Mảnh đất hoang sơ nhiều cảnh đẹp yên bình Quỳnh Nhai nằm ở phía Bắc của tỉnh Sơn La, gắn liền với một chặng đường về lịch sử hình thành đầy lôi cuốn.

Quỳnh Nhai là một huyện của đồng bào dân tộc Thái, Dao, Mông, Mường, Kháng, La Ha và người Kinh ở phía Bắc của tỉnh Sơn La, nhưng chiếm tỉ lệ cao vẫn là người Thái Sơn La.

Tồn tại cùng với một quãng thời gian dài theo bề dày của lịch sử, huyện Quỳnh Nhai có nhiều điểm độc đáo trong quá trình hình thành và phát triển.

Huyện Quỳnh Nhai vốn là miền đất có sự xuất hiện của con người đến đây cư trú từ rất sớm.

Đất Quỳnh Nhai được khai hoang mở cõi trải qua nhiều thời kỳ khác nhau.

• Thời Hùng Vương thuộc bộ Tân Hưng.
• Thời Lý thuộc bộ Đà Gang.
• Thời Trần thuộc châu Ninh Viễn.
• Thời Lê thuộc trấn Gia Hưng.
• Châu Quỳnh Nhai thuộc phủ An Tây.
• Triều Nguyễn thuộc tỉnh Hưng Hóa.

Vùng đất không chỉ bị thay đổi theo các thời kỳ lịch sử mà còn bị chuyển mình theo nhiều diễn biễn trong những năm tháng đấu tranh.

• Từ năm 1948 đến năm 1953, Quỳnh Nhai thuộc về liên khu Việt Bắc.
• Từ năm 1953 đến năm 1955, Quỳnh Nhai thuộc về khu Tây Bắc.
• Từ năm 1955 đến năm 1962, Quỳnh Nhai thuộc khu tự trị Thái Mèo.
• Từ năm 1962 đến năm 1975, Quỳnh Nhai chuyển tên từ khu tự trị Thái Mèo thành khu tự trị Tây Bắc và thuộc khu tự trị Tây Bắc.
• Về sau này, khi khu tự trị Tây Bắc giải thể thì Quỳnh Nhai trở thành một huyện thuộc tỉnh Sơn La.

Đến năm 2006 tới năm 2010, để thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về việc khởi công xây dựng dự án công trình nhà máy thủy điện Sơn La với công suất lớn nhất Đông Nam Á, nên Quỳnh Nhai đã phải di rời 9 xã 8435 hộ dân cùng hơn 38.000 nhân khẩu sang nơi ở mới là Phiêng Lan, xã Mường Giàng.

Nhiều người đến Quỳnh Nhai thường đặt ra một câu hỏi rằng: Vậy Quỳnh Nhai cũ xưa kia hiện tại giờ thế nào ? … Hễ bất kỳ ai có dịp ghé thăm Quỳnh Nhai trong một thời điểm đẹp nào đó thì bạn sẽ có cơ hội được nhìn thấy vùng đất thánh xưa kia hiện tại đang ngủ yên dưới hàng trăm mét nước trên dòng chảy của thủy điện Sơn La.

Thủy điện Sơn La trên đất Quỳnh Nhai cũ

Mảnh đất Quỳnh Nhai mới tại Phiêng Lang xã Mường Giàng

Yên bình trên đường vào huyện Quỳnh Nhai theo bề dày lịch sử (Photo by Very)

Những cung đường đẹp nhất ở Quỳnh Nhai được hình thành theo lịch sử (Photo by Very)

Lịch sử hình thành những chặng đường uốn lượn ở Quỳnh Nhai (Photo by Very)