Cách Hà Nội không xa, Động Sơn Mộc Hương hay  còn gọi là hang Dơi - “Tây Thiên Đệ Nhất Động” là một trong những hang động đẹp nhất tỉnh Sơn La, một động đá tự nhiên nằm ở dưới dãy núi đá trùng điệp về phía Đông Bắc thị trấn Mộc Châu.

Nếu có dịch trải nghiệm Mộc Châu các bạn nên ghé qua hang dơi với diện tích 6.915m2, Hang Dơi xưa được người Thái gọi là hang Sa lai (Hang Nước) vì trong lòng núi có mạch nước ngầm lớn trong xanh mát lạnh chảy quanh năm không bao giờ cạn, là nguồn nước cho bà con thị trấn Mộc Châu. Sở dĩ có tên Hang Dơi vì xưa kia có những đàn dơi lớn cư ngụ trong hang, nay chúng đã di cư đi nơi khác, vì thế sau này Hang Dơi trong nhiều sách chương trình mang một cái tên mỹ miều hơn là động Sơn Mộc Hương.

Truyền thuyết kể lại rằng: “Có một con rồng, ngao du khắp bốn phương trời, đi qua vùng này thấy sơn thuỷ hữu tình, cảnh vật như tranh, khí hậu ôn hoà bèn dừng lại làm chỗ nghỉ chân. Dãy núi có hang động, được ví là nơi thân rồng nằm, cảnh sắc trong ngày thay đổi ngoạn mục, trắng ngần lúc ban mai, xanh biếc buổi trưa, rực hồng buổi chiều, tím biếc hoàng hôn. Sau rồng trả ơn cho vùng đất đã nhả 7 viên ngọc là 7 quả núi tạo nên hang đá.

Theo kiến tạo địa lý vùng đá vôi catxtơ, trải qua hàng nghìn năm, quá trình xâm thực đã tạo nên hang gồm 3 động lớn rộng và đẹp. Trần động là vòm đá cao rủ xuống những dải thạch nhũ lấp lánh 7 sắc cầu vồng, nhiều khối nhũ đá từ nóc động chảy xuống nền hang cao tới hơn 20m. Chính giữa hang có một hồ cạn rộng chừng 200m2, giữa hồ có con rùa đá lớn, bên trái có hình đôi trai gái đang quấn quít bên nhau. Nhiều nhũ đá trong động đẹp mê hồn, người giàu trí tưởng tượng có thể nghĩ tới hình con voi, con sư tử, con báo, con hổ, con kỳ đà…thậm chí cả hình những mâm lễ vật như mâm xôi gà, nậm rượu, bánh dày, quả phật…

Vào tháng 9/1992, Bảo tàng Sơn La kết hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam, đã tổ chức thám sát tại Hang Dơi. Tại khoảng đất rộng 1,2m2, trước cửa hang, hố thám sát đã phát hiện có tầng văn hoá dày 0,5m, hiện vật thu gồm mảnh tước, rìu mài lưỡi, bi đá, mảnh gốm… Là dấu hiệu cho thấy tại đây đã có người Việt cổ sinh sống cách nay khoảng 3000 - 3500 năm.

Hang Dơi đã được Bộ VH-TT và DL công nhận là Di tích danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia ngày 24/1/1998.

Để đến Hang Dơi, khách thăm quan đi từ Hà Nội theo đường Hà Đông, thẳng theo quốc lộ 6 đến thẳng thị trấn Mộc Châu (huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) là 195km. Đường đi khá hiểm trở, phải qua những con dốc dài khúc khủy, nhiều đoạn “cua tay áo” như dốc Cun, dốc Thung Khe…

Nhưng một khi đã đến được Hang Dơi, quý khách sẽ thấy quãng đường hiểm trở với những con dốc kia thật “chẳng xá gì”.